Prerada rude

Rovna ruda se iz jame dovozi vagonima i prazni u prihvatne bunkere, odakle se izvlači pomoću dodavača sa ekscentrom i dodaje preko stacionarne rešetke u čeljusnu drobilicu. Primarno izdrobljena ruda pada na kose transportere koji je dovode na prosijavanje. Nadrešetni proizvod vibracionog sita se usitnjavaju u konusnim drobilicama, a podrešetni proizvodi vibracionih sita se pomoću kratkih horizontalnih transportera dodaju na zajednički sabirni kosi transporter, zajedno sa proizvodima konusnih drobilica i odvode na horizontalnom – kosi transporter. Ovaj transporter dalje prevozi rudu u bunkere izdrobljene rude.

Mljevenje i klasiranje rude vrši se u tri identične sekcije. Mljevenje je dvostadijalno u mlinovima sa šipkama i kuglama, pri čemu mlinovi sa kuglama rade u zatvorenom krugu sa hidrociklonima. Iz bunkera drobljene rude pomoću dodavača sa trakom, ruda se dovodi u mlin sa šipkama, gdje se dodaje voda i potrebni reagensi. Izlaz iz mlina sa šipkama ide u sanduk ciklon pumpe, odakle se zajedno sa izlazom mlina sa kuglama pulpa ciklon pumpom odvodi na bateriju hidrociklona. Pijesak hidrociklona se vraća na domeljavanje u mlin sa kuglama, a preliv hidrociklona se odvodi na flotiranje minerala olova. Na prelivu hidrociklona svake sekcije je postavljen uzimač uzoraka za pulpu kojim se uzima uzorak pulpe na ulazu u flotaciju minerala olova. Kapacitet prerade i količinu prerađene rude u fazi mlevenja reguliše i registruje sistem automatske kontrole i regulacije doziranja rude u mlinove. Ovaj sistem automatske kontrole i regulacije u sistemu mljevenja obezbjeđuje zadanu količinu kapaciteta prerade nezavisno od promjene granulometrijske karakteristike i fizičkih svojstava rude. Pulpa je suspenzija vode, reagenasa i rude.

Flotiranje minerala olova vrši se u tri sekcije od kojih su dvije identične. U staroj sekcije se osnovno i kontrolno flotiranje i prečišćavanje minerala olova i cinka vrši u mehaničkim flotacionim mašinama. U novim sekcijama, koje su identične, osnovno i kontrolno flotiranje minerala olova i cinka se vrši u pneumomehaničkim flotacionim mašinama, a prečišćavanje u mehaničkim flotacionim mašinama. Suština procesa je u tome da se u prvoj fazi koncentrišu minerali olova, a u drugoj minerali cinka.

Legenda:
I – osnovno flotiranje olova,
II – kontrolno flotiranje olova,
III – prečišćavanje olova.

Otok flotiranja ide na dvostepeno kondicioniranje, zatim iz kondicionera na osnovno flotiranje minerala cinka gdje se grubi koncentrat cinka odvodi na trostepeno prečišćavanje, a otok na kontrolno flotiranje cinka. Sa prečišćavanja koncentrat se odvodi na zgušnjavanje, a otok kontrolnog flotiranja cinka se odvodi kao definitivna jalovina na flotacijsko odlagalište i na cinku se rastvori odgovarajućih reagenasa dodaju na odgovarajućim mjestima (pjenušač, kolektor cinka, aktivator cinka, regulator pH sredine…).

Definitivni koncentrati se slobodnim padom odvode na zgušnjivače. Zgusnuti materijal tj. koncentrat olova, kao i cinka sa 50% čvrstog se pumpom odvodi na disk vakum filter. Svaki filter je opremljen sa resiverom, otkapljivačem, duvaljkom za komprimovani vazduh, vakum pumpom i filter pumpom.
Kek koncentrata olova sa 7 – 8% vlage i koncentrata cinka sa 9 – 10% vlage pada u posebna skladišta koncentrata odakle se utovarivačem tovari u kamione i šalje dalje na metaluršku preradu.

Otok flotiranja cinka, kao definitivna jalovina flotacije, sa svim otpadnim vodama iz pogona: drobljenja, mljevenja, flotiranja, odvodnjavanja, pripreme i rastvaranja reagenasa, kao i sporednih djelatnosti odvode se u sanduk jalovinskih pumpi. Iz sanduka se jalovina u obliku suspenzije cijevima i pumpama transportuje do flotacijskog odlagališta. Na flotacijskom odlagalištu su smješteni hidrocikloni pomoću kojih se pulpa razdvaja na pijesak i preliv (sa manjom količinom suspenzije). Pijesak hidrociklona služi za nadogradnju krune flotacijskog odlagališta, a preliv hidrociklona ide u taložno jezero odlagališta. U taložnom jezeru se vrši taloženje najfinijih čestica, a izbistrena voda prelazi u drugo taložno jezero odakle se uzima i uvodi u flotaciju kao tehnološka voda.